De nieuwe Energiewet: wanneer komt die en wat staat erin?

De huidige Gas- en Elektriciteitswet dateren allebei uit 1998. In die tijd waren we nog grotendeels afhankelijk van grote energiecentrales die draaiden op fossiele brandstof. Nu we steeds meer moeten en willen inzetten op hernieuwbare bronnen, lopen veel partijen tegen de beperkingen van de verouderde regelgeving aan. Daarom is een nieuwe Energiewet nodig.

Het doel van de nieuwe Energiewet is om de energietransitie te versnellen. En om dat voor elkaar te krijgen wil het kabinet de bestaande regels verhelderen en versimpelen. Ook willen ze de onnodige verschillen tussen de regels voor gas en elektriciteit wegnemen. Daarom voegen ze de oude Gas- en Elektriciteitswet samen in één overkoepelende en moderne Energiewet.

De belangrijkste effecten van de nieuwe Energiewet, die we nu kunnen verwachten:

• Meer mogelijkheden om netaansluitingen te delen. De verwachting is nu dat de Energiewet in ieder geval peer-to-peerlevering en cable pooling toe zal staan. Bij peer-to-peer koppelt een tussenpersoon een eindafnemer aan een zogenaamde ‘actieve’ afnemer, die zelf stroom produceert. En bij cable pooling zitten meerdere afnemers samen op één stroomaansluiting.
   
• Meer keuze uit dynamische energiecontracten. De verwachting is dat energieleveranciers verplicht worden om dynamische contracten aan te bieden, waarbij gebruikers een tarief voor elektriciteit en gas betalen op basis van vraag en aanbod. Dat stimuleert de gebruikers om het verbruik beter te verdelen en zou de druk op het net moeten verminderen.
   
• Nieuwe kaders voor data- en gegevensuitwisseling.Die zorgen ervoor dat netbeheerders, zowel op eigen initiatief als op verzoek, data openbaar mogen maken. Daardoor ontstaat er meer inzicht in de energiebehoefte en dreigende netcongestie per regio en kunnen bedrijven zich hier beter op voorbereiden.

Verder ziet de Energiewet voornamelijk toe op het beschermen van de consument. Door de contracten te verbeteren met transparante voorwaarden over opzegging, facturering en klachtenbehandeling. Door de privacy en veiligheid van de gegevens van energiedata te waarborgen. En door de Autoriteit Consument en Markt in staat te stellen om beter te toetsen welke partijen wel of geen vergunning krijgen.

Het is nog onduidelijk wanneer de nieuwe Energiewet precies ingaat. Maar we weten wel dat er hard aan wordt gewerkt. In 2022 is een eerste wetsvoorstel ingediend bij de Raad van State. Die werd in februari 2023 retour gestuurd met de conclusie dat het op enkele onderdelen opnieuw overwogen en aangepast moet worden. In juni 2023 heeft het demissionaire kabinet van Rutte het wetvoorstel opnieuw ingediend.

Inmiddels is bekend dat het parlement deze nieuwe versie voor de komende zomer zal behandelen. Pas als een meerderheid stemt vóór het aannemen van deze nieuwe wet, gaat het voorstel door naar de Eerste Kamer. En als ook die het wetsvoorstel aanneemt, kan de wet door de Koning en verantwoordelijke minister worden ondertekend. Na publicatie in de Staatskrant treedt de wet definitief in werking.